•  

• Home
• Over de UPF / Visie
• Komende Activiteiten
• Ambassadeurs voor Vrede
• Vredesinitiatieven
• Projecten
• Conferenties
• Publicaties
• Links
• Gastenboek
• Neem contact met ons op

---

---

Nieuws vervolg:

In gesprek met Dries van Agt

Voormalig premier Dries van Agt (Geldrop, 1931) vond zichzelf in 1977 wel een goede minister van justitie, maar zeker geen geschikte kandidaat voor het premierschap. Toch werd hij het, en met hem begon een kleurrijke periode in de Nederlandse politiek. Na zijn carrière als politicus heeft hij zich als een bevlogen en gewetensvol burger ingezet voor een betere, meer rechtvaardige wereld waarbij hij steeds zijn hart liet spreken. UPF Nederland sprak met hem over normen en waarden, idealen en het belang van geloof en spiritualiteit

Vervolg:

In hoeverre is uw leven religieus geïnspireerd?

Mijn antwoord mag niet de indruk wekken dat ik onberispelijk langs de lijnen van mijn geloof zou leven. Ik ben de zoveelste zondaar, punt uit. Ik ben niet iemand die vanuit de hoogte preekt als degene die het allemaal al weet en heeft. Eerbied voor het leven heb ik heel sterk. Ik heb in het land heel wat opschudding veroorzaakt en heel wat feministes (‘baas in eigen buik’) tegen mij in het harnas gejaagd met de abortuskwestie. Echter: hoewel ik voor aartsconservatieve ‘dienaar van de paus’ werd versleten, kreeg ik op zeker moment ook krachtige bijval uit diezelfde feministische hoek, vanwege mijn stormloop tegen de pornografie. Die feministes waren het met mij eens dat pornografie vooral onterend is voor de vrouw en daarom volstrekt verwerpelijk. Overigens: hoewel ik uit een rooms katholiek nest kom, ben ik geen slaafse navolger van de bisschop van Rome. Ik zie mezelf op de eerste plaats als christen, als iemand die probeert te leven vanuit het geloof en de levensbeginselen die Jezus ons aanreikt.

U heeft grote eerbied voor het leven en de schepping?

Ik ben wat tegenwoordig een ‘milieufreak’ genoemd wordt: een beschermer en voorvechter van natuur en milieu. Dit heeft voor mij alles te maken met Genesis. De mens is bezig om het wonderwerk van de schepping te slopen en te vernielen. We leven in een tijd waarin helaas zelfs oceanen vervuild zijn geraakt. Het is treurig dat we al na zo’n korte periode van menselijk leven op aarde moeten spreken over ernstige beschadiging van de planeet die ons in beheer is gegeven. We verwoesten het wonderwerk van de Schepper en dat kan ik wel uitschreeuwen! De schepping is ons door God toevertrouwd en we hebben de aarde in bruikleen gekregen van onze nakomelingen.

Kunt u iets vertellen over uw jeugd?

Mijn broers en zussen en ook ikzelf zijn door paters en zusters onderwezen en daar heb ik zeer goede herinneringen aan. Mijn bewondering voor de nonnen die twintig uur per dag werkten als verpleegster is groot. Zij zetten zich in ‘voor de hemel’: salaris kregen ze niet maar ze deden hun werk met overgave en liefde. Ik herinner mij een Nederlandse missionaris die met verlof kwam na 25 jaar ploeteren in den vreemde om des Heeren wil. Ontwikkelingswerkers ‘avant la lettre’ waren het. Ze deden meer dan de leer van Jezus verkondigen, ze bouwden scholen en ziekenhuisjes en waren tegelijkertijd onderwijzer en een halve dokter. Deze mannen en vrouwen waren helden voor mij, voorbeelden van hoe het ook kan, of sterker: van hoe het eigenlijk moet. We zouden moeten proberen om een beetje in de buurt te komen van de bezieling en de ‘joie de vivre’ van die mensen. Blijmoedig doorgaan en niet zeuren, voortgaan in de voetstappen van Jezus, die het ook allerminst gemakkelijk gehad heeft. Met zulke herinneringen kun je een leven lang verder.

Wat zijn in uw ogen enkele van de belangrijkste makken van de huidige maatschappij?

Mensen zijn er eerst en vooral persoonlijk verantwoordelijk voor hoe zij hun leven inrichten, maar dit verantwoordelijkheidsbesef is verzwakt. Steeds meer wordt op de overheid afgeschoven. Een voorbeeld is het vegen en sneeuwvrij maken van je stoep in de winter: dat doe je niet in de eerste plaats voor jezelf maar omdat je je medemens wilt beschermen. Helaas wordt er steeds minder zo gedacht. Overigens ontstaan bij het schoonmaken de leukste gesprekken en dit bevordert de sociale cohesie. De buurtwinkeltjes waar je vroeger ook gesprekken aanknoopte zijn er helaas nauwelijks meer.

Eerbied en respect zijn in rap tempo geslonken. Geen eerbied hebben hangt nauw samen met ontbreken van historisch besef. Maar het heeft natuurlijk ook te maken met het verdwijnen van sociale cohesie en de bijna niet te stuiten opmars van het individualisme. Een nieuwe cultuur van dienstbaarheid, te beginnen bij jongeren, zou prachtig zijn. Zolang dit echter nog een utopie blijft, blijf ik een voorstander van sociale dienstplicht: het contact met - en de zorg voor- medemensen is zeer heilzaam! Zet ze maar aan het werk, er zal niemand dommer of slechter van worden!

Welke boodschap zou u aan de jeugd van nu willen meegeven?

‘Weest uw broeders hoeder!’ en beleef hoe weldadig het ook voor jezelf is als je dat doet. Geven is ontvangen. Er is een stil besef bij veel jonge mensen dat hun leven eigenlijk leeg is en dus, om het maar eens hard te zeggen, zinloos. Jongeren zijn zeker op zoek maar krijgen bij die zoektocht te weinig leiding omdat tal van volwassenen het lef niet meer hebben om te getuigen van hun principes. Veel volwassenen zijn bangelijk geworden, deels omdat hun eigen geloof is gaan afkalven en men gevangen zit in twijfels. Hier kan ik nog een zeker begrip voor opbrengen. Maar voor de volwassenen die zich stil houden uit angst om minder mee te tellen of zelfs uitgelachen te worden, omdat ze ‘ouderwetse’ waarden zouden verdedigen, daar heb ik veel minder begrip voor. Veel ouders en opvoeders zijn bang om voor conservatief te worden uitgemaakt. Die term is volkomen ten onrechte een scheldwoord geworden, het is juist een erenaam! Wie conservatief is wil goede dingen bewaren en doorgeven. Denk niet dat alles wat modern heet meer waard is dan de gerijpte levenswijsheden die generaties voor ons hebben voortgebracht. Het idealisme van jonge mensen dat zeker latent aanwezig is moet tot leven worden gewekt. De kiem daarvan is er wel, maar ze wordt in veel gevallen gesmoord door de kwalijke invloeden van buitenaf, zoals materialisme en individualisme.

Vindt u een ethisch reveil in Nederland en Europa noodzakelijk?

Onze tijd lijkt sterk op het Europa van de vijfde eeuw, toen na een lange periode van ernstig moreel verval het Romeinse rijk ineenstortte. We maken nu iets vergelijkbaars mee in Europa en met name in Nederland. De sfeer in ons land was in mijn jeugd, tijdens de oorlogsjaren en zelfs tot ver in de jaren vijftig, veel beter dan nu, met als definitief keerpunt de culturele revolutie van 1968. Ik maak me aanzienlijke zorgen over ons land: overal in de westelijke wereld is de ontkerstening gaande, maar de hiermee gepaard gaande verloedering voltrekt zich in Nederland sneller dan in de landen om ons heen. Zo tref je in Duitsland in het algemeen meer respect en betere manieren aan. Het ontstaan van de term ‘hufterigheid’ vind ik indicatief voor het verdwijnen van fatsoen, respect en goede omgangsvormen.

Er is een minachting voor christelijke waarden en uitingen ontstaan, die zelfs de trekken aanneemt van haat en afkeer. In de media, vooral de pers heeft daar een handje van, wordt –soms met een satanisch genoegen - alles weggehoond wat met het christendom te maken heeft en dat doet me pijn. Ik wil absoluut niet beweren dat er geen ethiek, geen humaniteit kan zijn buiten de christelijke leefwereld maar het is wel zo dat de teloorgang van het christendom een geestelijk vacuüm heeft doen ontstaan.

Wat is uw reactie op de volgende stelling: het christendom is bejaard en bijna failliet, maar indien het een flinke kwaliteitsimpuls zou krijgen, dan kan het een succesvolle doorstart maken?

Volstrekt mee eens! Wat je nu graag zou zien is een herleving van het christendom in de wereld. In met name West Europa staat het christendom er slecht voor, is er veel terrein verloren. Als we dan terugdenken aan Noord Afrika in de tijd dat Augustinus bisschop van Hippo Regius was: heel de zuidelijke kuststrook van de Middellandse Zee was toen christelijk en dat gold ook voor Syrië en grote delen van Turkije. Wat je nu ziet is dat hier in Europa geen geloofsverkondigers meer beschikbaar komen: ze komen uit Afrika, Azië en andere delen van de wereld.

Wanneer we kijken waar de nieuwe christelijke geloofsverkondigers vandaan komen: uit Korea, dat is curieus! Wanneer Billy Graham (Amerikaans evangelist red.) stelt dat de beste en meest vurige christenen uit Zuid Korea komen, dan geloof ik dat onmiddellijk. En wanneer ik hoor dat in Korea aanhangers van het confucianisme samen met boeddhisten en protestanten warm lopen voor een bezoek van de paus van Rome, dan past dit voor mij in het beeld dat ik heb van de Koreanen als een heel religieus volk.

Bent u optimistisch over het tot stand komen van wereldvrede in de 21ste eeuw?

Een eeuw is lang, maar op korte termijn zijn de perspectieven niet louter slecht. Er zijn een aantal gunstige ontwikkelingen aan te wijzen. Om in de buurt te beginnen: Europa, daar mankeert van alles aan, maar het modieuze gekanker over Europa is volstrekt dwaas. Wie had enige decennia geleden kunnen bedenken, laat staan geloven, dat we nu met 27 lidstaten één EU zouden vormen? Natuurlijk wordt er gebekvecht en zitten we te donderstenen in Brussel en Straatsburg, maar dat hoort erbij en het zijn ten dele ook groeistuipen. Gelegd langs de meetlat van de geschiedenis is dit een fantastische ontwikkeling. De Europese integratie is een zegen en het uitblijven van oorlog op Europese bodem is een zeer goede ontwikkeling. Afrika vind ik het meest problematisch maar wat daar gebeurt, hoe afschrikwekkend ook, lijkt geen aanleiding te geven tot een wereldoorlog.

De ontwikkelingen in China hebben een eigen dynamiek. Ik geloof wel dat China gaandeweg dichter bij het democratische model zal komen: stap voor stap minder autoritair, minder dictatoriaal, meer rechtsgelijkheid etc. Ik ben voorzichtig optimistisch over China, met alle afkeer natuurlijk van de praktijken die daar nog opgeld doen: tal van executies per dag, mensenrechten worden nog vaak met voeten getreden. Maar een lichtpunt is toch het toelaten door de overheid, overigens nog zeer voorzichtig, van enige kritiek op de misstanden aangaande de mensenrechten.

U besteedt veel aandacht aan het conflict tussen Israel en de Palestijnen. Kunt u ons kort uitleggen waarom juist dit conflict uw belangstelling heeft?

Over het verwijt dat ik telkens weer te horen krijg: ‘Waarom niet Darfur of Tibet, waarom die eenzijdige focus op de Palestijnen?’, zeg ik dat een mens keuzes moet maken, omdat niemand van ons het leed van de hele wereld te lijf kan gaan. Ik voel mij als jongen uit het Christendom ongelooflijk nauw betrokken bij het land waar ‘Het Heil’ geboren is en het doet me heel veel pijn, al het onheil te zien dat juist daar plaats vindt.

Wij Europeanen zitten met een zwaar schuldgevoel vanwege de misdaden die jegens Joden op Europese bodem hebben plaatsgevonden, bovenal de Holocaust. Maar we laten hier de Palestijnen, die daaraan part noch deel hebben gehad, de prijs voor betalen en dat is het grote onrecht. De hoofdoorzaak van de problemen daar is de bezetting, die een groeiende rechteloosheid voor het Palestijnse volk teweeg heeft gebracht. Ik kan mijn verontwaardiging over dit onrecht niet stilletjes voor me uit prevelen, vandaar mijn boek ‘Schreeuw om Recht’. Het is zeker niet zo dat ik Israel geen bestaansrecht gun, maar Israel moet zich, net als ieder ander land, gedragen in overeenstemming met het internationale recht.

Als u denkt aan een wereld met meer vrede en harmonie, wat is dan volgens u het belang van het gezin bij de verwezenlijking van dit ideaal?

Het is mijn diepe overtuiging dat de teloorgang van het gezin een geestelijke en maatschappelijke ramp zou zijn. Het gezin van vader, moeder en kinderen is heilig en uiterst kostbaar, want het is de school van liefde waar het jonge kind zijn persoonlijkheid ontwikkelt. Nederland wordt door allerlei gevaren besprongen en bedreigd. Toch geloof ik dat in ons land, dat ik naar Europese maatstaven beschouw als een relatief kind- en gezinsvriendelijk land, het traditionele gezin niet zal verdwijnen, ondanks de teloorgang van veel belangrijke waarden.

Interview door Bert Janssen en Willem Koetsier

 

Terug naar de homepage